Minister Energii jest ministrem nadzorującym dla 12 instytutów badawczych, w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych.
Instytuty badawcze nadzorowane przez Ministra Energii wykonują zadania szczególnie ważne dla planowania i realizacji polityki państwa, niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i publicznego oraz ochrony środowiska, w obszarze sektora paliwowo-energetycznego i ochrony środowiska.
Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej
Prowadzi prace badawczo-rozwojowe oraz działania operacyjne w zakresie ochrony przed promieniowaniem jonizującym osób narażonych zawodowo, ogółu ludności i środowiska kraju w warunkach normalnych oraz nadzwyczajnych zdarzeń radiacyjnych. Wytwarza specjalistyczne urządzenia pomiarowe oraz prowadzi walidację metod badawczych, pomiarowych oraz kalibrację aparatury.
Zadania obecnie realizowane przez CLOR są w głównej mierze powiązane z zadaniami państwa ujętymi w Programie Polskiej Energetyki Jądrowej i skupiają się na problematyce dostosowania, krajowego systemu ochrony radiologicznej do podwyższonych standardów bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej wynikających z zaleceń i dyrektyw Unii Europejskiej oraz rządowych zobowiązań międzynarodowych.
Główny Instytut Górnictwa
Jeden z największych instytutów badawczych w Polsce, prowadzący działalność naukowo-badawczą w obszarach: górnictwa, czystych technologii węglowych oraz inżynierii środowiska.
Dzięki wysoko wykwalifikowanej kadrze oraz unikalnej infrastrukturze badawczej, jest czołową jednostką naukową w kraju oraz posiada uznaną pozycję za granicą w obszarze bezpieczeństwa pracy w przemyśle i technologii wydobycia, szczególnie w sektorze węgla kamiennego, obejmując również w swej działalności badawczej aspekty ochrony środowiska.
Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla
Prowadzi badania nad efektywnym wykorzystaniem paliw stałych, odnawialnych i alternatywnych, koncentrujące się na ich termochemicznym przetwórstwie w procesach zgazowania, pirolizy i spalania, kładące silny nacisk na zagadnienia ochrony środowiska a w szczególności na ograniczenie emisji zanieczyszczeń gazowo-pyłowych i gazów cieplarnianych.
Jest wiodącą w Polsce i Europie placówką badawczą w dziedzinie efektywnego i bezpiecznego dla środowiska przemysłu koksowniczego. Działalność Instytutu obejmuje termochemiczną konwersję paliw stałych dla energetyki i przemysłu chemicznego, efektywne ekonomicznie ogrzewnictwo indywidualne i ciepłownictwo komunalne, gospodarkę odpadową o obiegu zamkniętym, perspektywiczne procesy wytwarzania energii i inżynierii środowiska oraz termochemiczne magazynowanie energii.
Instytut Chemii i Techniki Jądrowej
Prowadzi prace naukowe i rozwojowe w zakresie radiochemii, chemii jądrowej i radiacyjnej, radiobiologii oraz ich wykorzystaniem dla potrzeb przemysłu, medycyny nuklearnej i ochrony środowiska oraz energetyki jądrowej.
Jest jedynym w Polsce i jednym z 22 istniejących w świecie IAEA (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej) Collaborating Centre, posiada największą w Europie i szeroko wykorzystywaną przez badaczy z całego świata strukturę badawczą - kompleks akceleratorowy, w tym 1 z 2 istniejących w Europie systemów nanosekundowej radiolizy impulsowej, stację sterylizacji radiacyjnej, stację radiacyjnego utrwalania żywności oraz obróbki polimerów i badań środowiskowych, jest jedyną w kraju jednostką posiadającą uprawnienia do nadawania stopni naukowych i tytułu, w zakresie nukleonicznych aspektów chemii.
Instytut Energetyki
Prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe w szeroko pojętym obszarze technologii energetycznych - od prac eksperckich na bezpośrednie potrzeby sektora energetycznego, po najbardziej zaawansowane badania naukowe w kierunku rozwoju nowych technologii generacji, przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej i cieplnej.
Jest wiodącą jednostką w Polsce w zakresie badań procesów spalania paliw kopalnych i biomasy, badań wysokonapięciowych i wielkoprądowych, automatyki elektroenergetycznej oraz procesów sterowania i pomiarów na potrzeby Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, a także materiałów i innowacyjnych technologii materiałowych w obszarze ceramiki technicznej, a w skali światowej - w zakresie badań wysokotemperaturowych procesów elektrochemicznych, w szczególności stałotlenkowych ogniw paliwowych.
Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego
Program badawczy Instytutu obejmuje badania plazmy i fuzji jądrowej, rozwoju plazmowych sterowników kosmicznych oraz badania plazmy gorącej wytwarzanej w urządzeniu plasma focus.
Instytut jest członkiem europejskiego konsorcjum Eurofusion. Na podstawie pełnomocnictwa ministra właściwego do spraw nauki, koordynuje w Polsce prace badawcze i rozwojowe na rzecz fuzji jądrowej prowadzone przez Eurofusion we współpracy światowej, obejmującej państwa skupione wokół programu International Thermonuclear Experimental Reactor (Międzynarodowy Eksperymentalny Reaktor Termonuklearny).
Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
Prowadzi prace związane z ropą naftową i gazem ziemnym, począwszy od poszukiwania i eksploatacji złóż węglowodorów, poprzez magazynowanie, transport, dystrybucję i użytkowanie gazu ziemnego, ropy naftowej i produktów naftowych, aż po rozwój i doskonalenie technologii wytwarzania paliw płynnych.
Działalność w zakresie: zrównoważonego zarządzania surowcami i paliwami węglowodorowymi, bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz transferu zaawansowanych technologii, produktów i wiedzy do praktyki przemysłowej, czyni z Instytutu wiodącą jednostkę w środowisku naukowo-badawczym w Polsce i na świecie.
Instytut Optyki Stosowanej im. prof. Maksymiliana Pluty
Prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe z dziedziny optyki, optoelektroniki, fotoniki, medycyny, technologii informatycznych, technologii obronnych, jak również prace dotyczące monitoringu i zapobiegania skutkom zjawisk i wydarzeń, mogących stwarzać zagrożenie publiczne związane z działalnością przemysłu wydobywczego i kopalin, energetycznego, paliwowego, chemicznego oraz zbrojeniowego, ponadto przystosowuje wyniki swoich prac dla potrzeb społeczeństwa, gospodarki i bezpieczeństwa kraju poprzez wdrożenia
Instytut jest wiodącą jednostką badawczą w Polsce w dziedzinie zastosowań optyki i fotoniki w systemach dla gospodarki, Sił Zbrojnych RP, medycyny oraz posiada znaczącą pozycję międzynarodową.
Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle "ORGMASZ"
Prowadzi działalność naukowo-badawczą, edukacyjną, konsultingową oraz usługową. Specjalizuje się w wydawaniu opinii w sprawach sądowych oraz prokuratorskich z zakresu: ekonomii, organizacji i zarządzania
Wydaje miesięcznik „Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa”, który jest czasopismem indeksowanym w IC Journal Master List.
Instytut Techniki Górniczej KOMAG
Zakres działania Instytutu to tworzenie i komercjalizacja innowacyjnych rozwiązań w zakresie maszyn i urządzeń górniczych, ochrony środowiska, zwalczania zagrożeń, bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczeństwa użytkowania wyrobów.
Instytut jest wiodącą jednostką w Polsce i na świecie w zakresie specjalistycznych badań maszyn i urządzeń górniczych, analizy systemów antropotechnicznych i kształtowania bezpiecznego środowiska pracy.
Narodowe Centrum Badań Jądrowych
Prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe oraz wdrożeniowe w obszarze powiązanym z szeroko rozumianą fizyką subatomową, fizyką promieniowania, fizyką i technologiami jądrowymi oraz plazmowymi, fizyką materiałową, urządzeniami do akceleracji cząstek oraz detektorami, zastosowaniem tych urządzeń w medycynie i gospodarce oraz badaniami i produkcją radiofarmaceutyków.
Istytut łączy w unikalny sposób badania podstawowe prowadzone na najwyższym poziomie z wykorzystaniem jedynego w Polsce badawczego reaktora jądrowego Maria, z badaniami aplikacyjnymi, konstrukcją aparatury i urządzeń oraz ich produkcją, będąc jednocześnie ważnym w skali światowej producentem radiofarmaceutyków.
"Poltegor-Instytut" Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Opracowuje i wdraża innowacyjne technologie, procesy, metody oraz rozwiązania techniczne na potrzeby górnictwa odkrywkowego, a także szeroko pojętej ochrony środowiska w branżach górniczej, geologicznej i maszynowej.
„Poltegor-Instytut” jest wiodącą w kraju jednostką badawczą, której działalność obejmuje całość problematyki związanej z zagospodarowaniem, eksploatacją, przeróbką, rekultywacją i wykorzystaniem złóż surowców wydobywanych metodą odkrywkową.